Алматы соңғы жылдары тек ірі экономикалық және мәдени орталық қана емес, сонымен бірге экологиялық мәдениетті қалыптастыруда алдыңғы қатарлы мегаполистер қатарына қосыла бастады.

(Сурет: ekolojik.com.tr)

Бұл қаладағы өзгерістер, ең алдымен, тұрғындардың табиғатқа көзқарасының өзгеруінен басталды: бұрын тек ресми талаптар мен сыртқы нормаларға сүйеніп жасалатын қоқыс шығару немесе ағаш отырғызу әрекеттері қазір әрбір адам үшін күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналды. Таза ауа мен таза судың, жасыл желектің және қаланың өмір сүру сапасының негізі — әрбір азаматтың жеке жауапкершілігі.

Қалада жыл бойы жүздеген экологиялық іс-шаралар өткізіледі. «Таза Қазақстан» акциялары, көшелер мен саябақтарды тазалау, қалдықтарды сұрыптау науқандары, жасыл желекті күтуге арналған еріктілер қозғалыстары — бәрі де жүйелі әрі тұрақты сипатқа ие. Мұндай шаралар тұрғындарды тек сырттан бақылайтын бақылаушыдан белсенді азаматқа айналдырады. Әр апта сайын қала көшелерінде, скверлерде немесе мектеп ауласында қатысушылар саны артқан сайын, экологиялық мәдениет қаланың қоғамдық санасында бекіте бастайды. Бұл процесс тек бір күндік акциялармен шектелмейді: ол тұрғындардың өмірлік қағидасына айналып, қала мәдениетінің бір бөлігіне еніп барады.

Бұл іс-шараларға қатысатын қала жастарының роліде ерекше: ерікті ретінде олар қаланың гүлденуіне өз үлестерін қосып, экологиялық мәдениетті насихаттауда .

Нұрәлі Ақбөпе, Абылайхан университетінің студенті:

«Алматыдағы экологиялық акцияларға жастардың белсенді қатысуы қуантады. Мен пластикті аз қолдануға, қалдықтарды сұрыптауға тырысамын. Бұл тек жеке өмірімнің емес, қаланың экологиялық болашағының да бір бөлігі. Алматыны шынымен «екінші Швейцарияға» айналдыру үшін әрбір тұрғын өз үлесін қосуы керек.»

Сайтхуджа Әліби, Жүсіпбек Елебеков атындағы Эстрада-цирк колледжінің студенті:

«Жасыл аймақтарды көбейту, саябақтарды күту сияқты шаралар қаланы таза әрі жайлы етеді. Біз, студенттер, экологиялық тақырыптағы қойылымдар немесе бейнероликтер арқылы қала тұрғындарын экологиялық мәдениетке шақыра аламыз. Әрбір адам өз іс-әрекеті арқылы Алматының экологиялық болашағына үлес қосуы тиіс.»

Осы сөздерден көрініп тұрғандай, жастардың белсенділігі мен шығармашылық тәсілдері қаланың экологиялық мәдениетін қалыптастырудағы негізгі драйвер болып табылады.

Әкімдік те бұл бағытта нақты әрекеттер жасайды. Қалалық көлік инфрақұрылымын экологиялық таза нұсқаларға көшіру, электр автобустар паркін ұлғайту, метро мен велосипед жолақтарын кеңейту — ауа сапасын жақсартуға нақты үлес қосуда. Сонымен бірге жолдардың сапасын арттыру, кептелістерді азайту, қоғамдық көліктің қолжетімділігін қамтамасыз ету — тұрғындардың уақыты мен стресін азайтып қана қоймай, қаланың экологиялық проблемаларын да жеңілдетеді. Қаланың жасыл аймақтарын көбейту, саябақтар мен скверлерді жаңғырту, ағаш отырғызу акциялары тек табиғатты қалпына келтіріп қана қоймай, қалалық орта мәдениетін қалыптастырады, тұрғындардың психологиялық жайлылығын арттырады.

Бірақ бұл жұмыстар тек инфрақұрылым мен акцияларға сүйеніп шектелмейді. Экологиялық мәдениет білім беру жүйесінен басталады. Мектептер мен жоғары оқу орындарында экология пәндерінің мазмұнын кеңейту, тұрғындарға арналған семинарлар, тренингтер мен ақпараттық науқандар ұйымдастыру — бұл тек экологиялық сананы арттыру емес, қалалық мәдениетті қалыптастыруға да әсер етеді. Әр адам күнделікті өмірінде суды үнемдеуді, қалдықты сұрыптауды, энергияны тиімді пайдалануды, қоғамдық көлікке немесе велосипедке көшу сияқты әрекеттерді әдетке айналдырған сайын, қаланың экологиялық тұрақтылығының негізі қаланады.

Жасыл желек тек эстетикалық элемент қана емес, экожүйенің маңызды бөлігі. Саябақтар, скверлер, ағаш отырғызу акциялары табиғатты қалпына келтіріп қана қоймай, тұрғындардың өмір сапасын арттырады, психологиялық жайлылық сыйлайды. Табиғатпен байланыс адамды жауапты экологиялық мінез-құлыққа бейімдейді, ал қоғамдық бақылау мен еріктілер белсенділігі артқан сайын өндіріс орындары мен мемлекеттік құрылымдар да өз жауапкершілігін күшейтеді. Ашықтық пен есептілік экологиялық ахуалды жақсартуға нақты ықпал етеді.

Қаланың экологиялық мәселелерін шешуге бағытталған ауқымды бастамалардың бірі — Алатау қаласы жобасы. Жобаланған 2 миллион тұрғынға лайықты инфрақұрылым, экологиялық таза көлік, жасыл аймақтар мен әлеуметтік нысандар болашақта Алматыны тек қала емес, экологиялық тұрақтылық үлгісі ретінде көрсететін мегаполиске айналдырады. Бұл жобаның маңызы үлкен: ол қаладағы тұрғын санының өсуі мен инфрақұрылымдық қысымынан қорғап қана қоймай, мегаполисті экологиялық және әлеуметтік жағынан тұрақты етуге мүмкіндік береді. Болашақта бұл қала Алматыны шынымен де «екінші Швейцария» деңгейіне көтеретін басты факторлардың бірі болмақ.

Бірақ ең бастысы — әрбір азаматтың өз әрекеті. Таза қаланың болашағы — әр адамның күнделікті таңдауында. Қаладағы әрбір пластик бөтелке, әрбір үнемделген литр су, әрбір таңдалған қоғамдық көлік немесе велосипед — мегаполистің экологиялық тағдырын айқындайтын нақты қадамдар. Экологиялық мәдениет тек мемлекеттік бағдарламалармен ғана емес, азаматтық сананың қалыптасуымен толыққанды іске асырылады.

Қазіргі Алматы — экологиялық мәдениетті қалыптастырудағы күрделі, кешенді үдерістің айнасы. Ол білім беру, инфрақұрылымдық жаңғырту, жасыл желекті кеңейту, азаматтық белсенділік пен жеке жауапкершіліктің үйлесуімен ғана нәтижелі болады. Тұрғындар экологиялық мәдениетке үйренген сайын, мегаполис тек көркем және мәдени орталық қана емес, жасыл, таза, келер ұрпаққа аманат қалатын тұрақты қалаға айналады. Жасыл желек, таза ауа, экологиялық жауапкершілік — бұл Алматының жаңа болашағының тірегі, ал әрбір азамат осы тіректің басты буыны.

Алматы азаматтары өз қаласының экологиялық тағдырында басты рөл атқаратыны анық. Қаладағы әрбір қозғалыс, әрбір шешім, әрбір бастама — мегаполисті таза, жасыл әрі өмір сүруге қолайлы қалалар қатарына қосатын нақты қадам. Егер әр адам өз үлесін қосса, Алматы шынайы түрде экологиялық мәдениеті жоғары, әлемдік стандартқа сай қалаға айналады, ал болашақта бұл мегаполис шынымен де «екінші Швейцария» деңгейіне көтерілуі мүмкін.

Mezgil.kz