Қай кезеңде болмасын қоғамның дамуы адам еңбегімен тікелей байланысты. Еңбек – тек күнкөріс көзі емес, ол адамның өз қадір-қасиетін танытатын, өмірінің мәнін айқындайтын ұлы құндылық. Ал жұмыспен қамту – сол еңбектің жүйелі жүзеге асуын қамтамасыз ететін негізгі тірек. Бүгінгі Қазақстанда бұл мәселе тек экономикалық емес, әлеуметтік, тіпті рухани маңызы бар тақырыпқа айналып отыр.

(Сурет: egemen.kz)

Қазіргі таңда елімізде жұмыссыздық деңгейі ресми деректер бойынша шамамен 4,8%. Бұл көрсеткіш көршілес елдермен салыстырғанда төмен болғанымен, ауыл мен қала арасындағы еңбек теңсіздігі әлі де сезіледі. Әсіресе жастар мен әйелдердің жұмыспен қамтылуы – ерекше назарды қажет ететін бағыт.

Мысалы, Алматы облысының Қарасай ауданында тұратын Айжан есімді жас ана «Кәсіпкер ана» бағдарламасы арқылы тігін шеберханасын ашып, қазір үш адамды жұмыспен қамтып отыр. «Бұрын баламен үйде отырған едім, мемлекет ұсынған грант арқасында өз ісімді бастадым, қазір тапсырыс көбейіп, ауыл әйелдеріне де мүмкіндік туып жатыр», – дейді ол. Бұл – шағын бизнесті дамыту мен еңбекке баулудың нақты мысалы.

Соңғы жылдары мемлекет еңбек нарығын дамытуға ерекше көңіл бөліп келеді. «Жұмыспен қамтудың 2024–2028 жылдарға арналған кешенді жоспары», «Еңбек» және «Жастар практикасы» бағдарламалары арқылы жыл сайын жүздеген мың азамат тұрақты табыс табу мүмкіндігіне ие болуда. 2024 жылдың өзінде ғана 350 мыңнан астам адам жұмыспен қамту шараларына тартылған, олардың жартысына жуығы – жастар.

Мемлекет еңбек нарығын цифрландыру бағытында да қадамдар жасап келеді. Мысалы, «Enbek.kz» электронды биржасы бүгінде жұмыс іздеушілер мен жұмыс берушілер арасындағы ең тиімді көпірге айналды. Қазіргі уақытта бұл порталға 300 мыңнан астам бос жұмыс орны жарияланған. Бұл – технологияның әлеуметтік маңызға ие бола бастағанының нақты дәлелі.

Жастар арасындағы жұмыссыздық – тек экономикалық емес, әлеуметтік мәселе. Өкінішке қарай, кейбір түлектер өз мамандығы бойынша жұмыс таба алмай, уақытша жұмыстарға жүгінуге мәжбүр. Дегенмен соңғы жылдары бұл бағытта оң өзгерістер бар. Университеттер мен колледждер дуальды білім беру жүйесін енгізіп, студенттерді оқу кезінде-ақ жұмыс орнымен байланыстырып отыр.

Ауылдық жерлерде жұмыспен қамту мәселесі ерекше назарда. Өйткені ауылда жастардың қалаға көшуі, кәсіпорындардың аздығы, инфрақұрылымның әлсіздігі жұмыссыздықты арттырады. Осы бағытта мемлекет «Ауыл аманаты», «Ауыл шаруашылығын қолдау қоры» сияқты жобаларды іске асырып келеді.

2025 жылға қарай бұл бағдарламалар аясында 100 мыңға жуық ауыл тұрғынын жұмыспен қамту көзделген. Көптеген әйелдер үй жағдайында кооперативтерге бірігіп, сүт өнімдері, киім, экологиялық өнім шығару ісін қолға алып отыр. Бұл тек табыс емес, ауыл өміріне жаңа серпін әкелетін мәдени өзгеріс.

Еңбек – адамның ең асыл міндеті. Жұмыс істейтін адам өзін қоғамға пайдалы сезінеді, өз өмірінің мәнін табады. Мемлекет пен қоғамның басты мақсаты – әрбір азаматқа сол мүмкіндікті жасау.

Қазіргі Қазақстанда еңбек пен жұмыспен қамту саласындағы саясат бір бағытта өрбіп келеді: әр азаматтың кәсібі мен еңбегі қадірлі болуы керек. Өйткені табысты ел – еңбекті қадірлейтін ел. Ал жұмыссыздықты азайту мен еңбек мәдениетін арттыру – тек экономикалық емес, ұлттық сана мен өркениеттің көрінісі.

Бүгінгі еңбек нарығында жаңа технологиялар, стартаптар мен әлеуметтік кәсіпкерлік пайда болуда. Бұл – болашақтың белгісі. Тек әр адам өз орнын тауып, қоғам алдындағы жауапкершілігін сезінсе болғаны. Еңбек – ешқашан ескірмейтін құндылық.

Mezgil.kz