Жуырда Германияның «Ғылым және саясат қоры» (SWP) ғылыми-талдау орталығының «Орта державалар - халықаралық саясаттағы маңызды акторлар» атты мақалалардың көлемді жинағы жарияланды. 

Онда: «Түркия, Израиль және Үндістан сияқты елдер кіретін (SWP) «орта державаларының» тізіміне алғаш рет Қазақстан енді», - деп жазылған.

Германияның «SWP» ғылыми-талдау орталығының мақаласында: «Орта державалар» ұғымы әлемдік саяси және экономикалық аренада маңызды рөл атқаратын елдер», -  деп түсіндіріледі.

Германияның Орталық Азия стратегиясы һәм Қазақстан

«The Diplomat» басылымы: «Транскаспий бағыты - Қазақстанның Еуропаға қақпасы», - десе, өз кезегінде «Politico» басылымы: «Қазақстанды ЕО өзіне тартуға тырысуда. Ол РФ-ның негізгі серіктестерінің бірі», - деп атады.

Сыртқы саясат: Қазақстан ОА-ның негізгі ойыншысы ма?

«SWP» мамандарының пікірінше, Қазақстан Орталық Азия мемлекеттері арасында өзінің сыртқы саясатымен айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл оны өңірдегі негізгі ойыншыға айналдырады.

Атап айтқанда, Қазақстан Батыспен және Қытаймен, әсiресе шикiзат секторында экономикалық қатынастарды бiртiндеп дамытуда.

(Сурет Ақорда сайтынан алынды)

Көршілес Ресей мен Қытайдың ұтымды жағдайы аясында Қазақстанның сыртқы саясатының миссиясы екі өңірлік державаның ықпалын сыртқы байланыстардың барынша кең спектрі арқылы тежеуден тұрады. Бұл маневр жасау үшін кеңістікті барынша кеңейтуге мүмкіндік береді.

Мұндай тәсілді сарапшылар, одақтастар мен әріптестерге прагматикалық көзқарас ретінде сипаттайды, бірақ бұл ретте бірлескен өңірлік дамуға сақталып отырған айқын ұмтылыс байқалады.

Сарапшылар Қазақстанның халықаралық саясаттағы өз амбицияларын ерте кезеңде іске асыра алғанын айтады. Мысалы, еліміз Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесіне төрағалық етті және сириялық қақтығыста («Астана процесі») делдал болды. Еуразияның басқа да бірқатар ықпалды ұйымдарына мүше болу туралы да айтылады.

Қазақстанның мұнай саудағы һәм ЕО-ның үлесі

«Әріптестерді әртараптандыру тұрғысынан Қазақстан айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізді. Орталық Азиядағы көршілес нарықтардан айырмашылығы, қазақстандық нарық батыс инвесторларына ең алдымен мұнайдың бай қорларын барлау үшін 1990-шы жылдары ашылған болатын.

Қорытындысында ЕО Қазақстандағы ірі шетелдік инвестор болып табылады және сыртқы сауданың 40% үлесі елдің ең маңызды экономикалық серіктесі болып табылады», - дейді «SWP» мамандарының мақаласында.

Ал Өзбекстан 25 жыл бойы протекционистік (тіпті, оқшаулау) саясатты ұстанып, тек 2016 жылы ғана «өзін әлемге ашты».

Украина соғысы һәм Қазақстанның сыртқы саясаты

«SWP» пікірінше, Украина қақтығысы Қазақстанға әртараптандыру тұрғысынан жаңа серпін берді. Оған салынып жатқан жаңа көлік бағыттары, жаңартылатын энергия көздері мен қайта өңдеу өнеркәсібі секторына инвестициялар тарту жөніндегі ақпараттық науқан дәлел.

Сарапшылардың қызығушылығын Қазақстанның әртараптандыруға деген ұмтылысында қытайлық «Жібек жолына» ғана емес, ЕО-ның «Жаһандық қақпасы» стратегиясына да сүйенуі туғызады. Бұл орайда республика «Шығыс пен Батыс арасындағы көпірдің» географиялық және тарихи рөлін бекітеді.

Энергетика

Украина дағдарысы аясында Германия мен ЕО-ның көптеген елдері мұнай мен газдың кейбір көздерінен ажыратылды. Еуропа жаңа өзара тиімді және жауапты серіктестік қарым-қатынастарды қалыптастыра алатын осы проблеманы шешу жолдарын іздеп жатыр.

Мұнай-газ секторының әлеуетті экспорттаушылары қатарында және жаңартылатын энергия көздері саласында Қазақстан да өзін сенімді сезінуде. Ал Қазақстан үшін қажет сәтте өзінің лайықты орнын алу үшін энергетикалық трансформацияға дайын болуы өте маңызды.

Түйін: «SWP» мақаласында: «Еуропалық Одақ елдерінің ақпараттық күн тәртібінде Қазақстан тек жаңа экономикалық және саяси серіктес ретінде ғана емес, сонымен қатар инвестициялар үшін алаң ретінде де жиі орын алады деп күтуге болады. Ол Президент Қ.Тоқаевтың шетелдік сапарлары аясында басталды.

Мәселен, 2023 жылғы жұмыс сапарлары кейбір еуропалықтардың санасында Қазақстанның өз мүдделерін идеологиялық ұстанымдардан тыс сенімді қорғап, дипломатия өнері талап етілетін жерде жауапкершілікті өзіне алуға дайын егемен мемлекет ретіндегі бейнесін орнықтырды», - деп жазылған. Бұл турады «SWP» мақаласына шолу жасаған  «Sayasat.kz» жазады. 

Mezgil.kz