Қазіргі қоғамда жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеу ерекше маңызға ие. Көптеген ғалымдар атап өткендей, демократиялық реформалар барысында қазақстандық қоғамды идеологиясыздандыру және батыстық либералдық құндылықтарды таңу жүргізілді. Бұл өскелең ұрпақтың рухани-адамгершілік дамуына кері әсерін тигізді.

Өскелең ұрпақты Отанға деген сүйіспеншілік пен Отанға адалдық, мемлекеттің заңға бағынатын азаматтары рухында патриоттық тәрбие беру мәселелері адамзат дамуының бүкіл тарихында ғалымдардың үнемі назарында болды. Бұл мәселеге ежелден-ақ ұлы философтар мен ағартушылар көп көңіл бөлген.

Қазақстандағы патриотизм үкімет пен азаматтық ұйымдардың түрлі білім беру және мәдени бағдарламалары арқылы дамып келеді. Мектептер мен жоғары оқу орындарында патриоттық сананы арттыруға, өз еліне деген сүйіспеншілікті тәрбиелеуге бағытталған іс-шаралар өткізілуде. Сондай-ақ Қазақстан тарихы мен мәдениетінің маңыздылығын еске түсіретін мұражайлар, ескерткіштер және басқа да мәдени мұра нысандары бар.

Қазақстандағы патриотизмді дамытуға ықпал ететін маңызды оқиғалардың бірі – 16 желтоқсанда аталып өтетін Тәуелсіздік күні. Бұл күні ұлттық бірлік пен өз елінің мақтанышы үшін шерулер, концерттер және басқа да шаралар өткізіледі.

Сондай-ақ, Қазақстанда Азия ойындары және басқа да халықаралық турнирлер сияқты спорттық жарыстар өткізіліп тұрады, бұл спортты насихаттауға ғана емес, Қазақстанның қуаты мен жетістіктерін әлемдік қауымдастыққа паш етуге мүмкіндік береді.

Ақырында, Қазақстан халықтары арасындағы мәдени интеграция патриотизмді дамытуда маңызды рөл атқарады. Түрлі ұлттардың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын таныстыратын, бір-бірін сыйлап, түсіністікпен қарауға, ел бірлігін нығайтуға септігін тигізетін мәдени мерекелер көп. Біз осы орайда «Рухани жаңғыру» Қазақстан әлеуметтік даму институтының стратегиялық талдау тобының талдаушы-менеджері Гүлмира Сұлтанғазының Қазақстандағы патриотизмнің дамуы туралы пікірін білген едік.

-         Патриотизм мен патриоттық тәрбие мәселесі посткеңестік кеңістікте ғана емес, басқа елдерде де өзекті болып табылады, өйткені Ұлыбританияда түпнұсқа британдық құндылықтарды қайтару туралы пікірталастар жүріп жатыр, ал АҚШ-та бұл маңызды тақырыптардың біріне айналды. Қоғамдық даму үдерістерінде патриотизмді үйлестіру мәселесі әлемді біріктіру, әлеуметтік қайта құру және азаматтардың құндылық бағдарлануы жағдайында ерекше өткір болады. Бұл құбылыстың өзiнiң көмескiлiгi мен оның мемлекеттiк саясат санатына өтуiмен байланысты.

Мемлекет мүмкіндіктер теңдігі үшін жағдай жасап қана қоймайды, сонымен қатар жеке адамның табиғи, саяси және экономикалық құқықтарының кешенін жүзеге асыру жауапкершілігін де өзіне алады. Адамның, елдің және мемлекеттің өзара тәуелділігі философиясы патриотизмді қазіргі заманғы түсінудің негізі болып табылады. Бұл, мүмкін, оның 90-шы жылдардағы семантикалық жүктемелерден басты айырмашылығы. Бүгінгі таңда заманауи қазақстандық мемлекет пен ұлт болудың қиын жолын бастан өткере отырып, біз бір мезгілде өз тағдырымыз үшін ғана емес, Отанымыз үшін де жоғары жауапкершілік сезімін алдық. Өзіне, жақындарына, халқына, еліне, ең соңында мемлекетке деген сүйіспеншілік – патриоттық сезімнің құрамдас бөлігі саналады. Патриотизм, ең алдымен, басқа мәдениеттерге, этностарға, дәстүрге деген өшпенділіктің барлық түрлерін жоққа шығаратын адамгершілік категория. Қазақстандықтар бүгінгі таңда толеранттылық пен өзара сыйластықтың жоғары деңгейін көрсетуде.

Қазақстандық патриотизм мен қазақ патриотизмі бір-біріне қарама-қарсы немесе бәсекелес ұғымдар емес. Қазақстандық патриотизм ұлтына қарамастан өз еліне, Қазақстанға деген сүйіспеншілік пен мақтаныш сезімін білдіреді. Ол туған жерге деген сүйіспеншілікті, Қазақстанның мәдени-тарихи мұрасына құрметпен қарауды, сондай-ақ оның гүлденуі мен әл-ауқатына деген ұмтылысты қамтиды.

Ал қазақ патриотизмі қазақ халқына, қазақ мәдениетіне қатыстылық пен мақтаныш сезіміне бағытталған. Ол қазақ халқының мүдделері мен құндылықтарын қорғауды және насихаттауды білдіреді.

Патриотизмнің екі түрі де біріктіріліп, бірін-бірі толықтыра алады. Қазақстандық патриотизм елімізде тұратын барлық этностарды құрметтеу мен қамтуды, олардың арасындағы келісім мен ынтымақтастыққа ұмтылуды білдіреді. Сонымен қатар, қазақстандық патриотизм қазақ мәдениетін, салт-дәстүрін, тілін сақтау мен дамытуды қолдайды.

Қазіргі уақытта Қазақстанда патриотизм қоғамдық өмірдің маңызды құрамдас бөлігі болып қала береді. Мемлекеттік органдар, оқу орындары, бұқаралық ақпарат құралдары және басқа да мекемелер халық арасында патриоттық құндылықтарды қалыптастыру және нығайту бойынша белсенді жұмыс жүргізуде.

Сондай-ақ Қазақстанда азаматтық бастама мен волонтерлік қозғалыс белсенді дамып келеді. Көптеген адамдар әлеуметтік жобаларға атсалысып, мұқтаж жандарға қол ұшын созып, өз өңірлерін, жалпы елімізді дамытып жатыр.

Дегенмен, кез келген елдегідей патриотизм деңгейі әр адамда әртүрлі болуы мүмкін. Біреулер елге деген сүйіспеншілігін саяси және қоғамдық өмірге белсене араласу арқылы көрсетсе, енді біреулері мәдени мұралар мен дәстүрлерді сақтауға және насихаттауға қамқорлық жасау арқылы көрсетуі мүмкін. Жалпы, Қазақстандағы патриотизм ұлттық бірегейлік пен қоғамның біртұтастығын қалыптастырудың маңызды факторы болып табылады.

Сайтхуджа Томирис Маратқызы

Mezgil.kz